کامل‌ترین پاک‌سازی بدن در ماه مبارک رمضان

به گزارش زیستار: روزه گرفتن از دیدگاه طب سنتی، غلبه مزاج گرم و خشک است و طوری بدن را از مواد زائد پاک می‌کند که از طریق مسهل، انفیه، حجامت، فصد، زالو‌ درمانی، حقنه، آبزن، قی‌آورها و غیره پا‌ک‌سازی کامل نمی‌شود. پس از گذشت یک ماه از زمان روزه‌‌داری، روزه‌‌دار با بدنی جوان و تازه مانند کسی که تازه خلق شده زندگی جدیدی را شروع می‌کند. بدن روزه‌دار به دلیل این پاک‌سازی گرم است، چون بلغم‌های غلیظ که در روزنه‌های بدن چسبیده و جا خوش کرده‌اند، می‌سوزند و حرارت ایجاد می‌کنند. همچنین روزه نه تنها بلغم‌های غلیظ، بلکه ماده رسوبی هر خلطی را که رسوب کرده و روزنه‌ها را بسته می‌سوزاند.

در این گزارش چند تن از پزشکان و متخصصان طب سنتی درباره فواید روزه‌داری در ماه مبارک رمضان اظهار نظر کرده‌اند که در ادامه می‌خوانید:

خیراندیش: مزاج انسان در روزه‌داری گرم می‌شود

دکتر حسین خیراندیش، پژوهشگر طب اسلامی و سنتی با بیان این‌که تن انسان دارای دو عنصر مادی و معنوی است، گفت: در مزاج‌شناسی گفته شده است طبع انسان دارای 4 ماده و 4 رکن یا خلط است.

وی ادامه داد: این عناصر و بُعدهای معنوی و مادی در مدت معینی در کنار یکدیگر در قالب نفس زیست می‌کنند که اگر بخواهیم آنها را در کنار یکدیگر در حال تعادل نگه داریم، نیاز است مقدار آنها نیز در حال تعادل باقی بماند، بنابراین خداوند که نسبت به انسان آگاهی کامل دارد برای حفظ تن انسان دستورات لازم را صادر کرده است. به دلیل این‌که نخست بدن انسان آفریده می‌شود سپس روح؛ پس باید در مرحله نخست جسم یعنی اخلاط چهارگانه را تنظیم کرد سپس روح را.

خیراندیش به انواع روزه‌داری اشاره کرد و گفت: برخی افراد به مدت هفت روز فقط آب مصرف می‌کنند و برخی افراد نیز از غذاهای خاص پرهیز می‌کنند مانند مسیحیان که در برخی زمان‌ها از خوردن گوشت حیوانات پرهیز می‌کنند زیرا زیاده‌روی در خوردن غذاهای حیوانی روح حیوانی انسان را نمایان می‌کند.

وی ادامه داد: روزه دیگر که عام است کم‌خوری و به اندازه خوردن است که هر فردی بر اساس سازگاری تن خود میزان آن را می‌داند؛ این نوع روزه واجب است و موجب تنظیم روح و جسم می‌شود اما دو نوع روزه نخست اختیاری هستند.

این کارشناس طب اسلامی با بیان این‌که روزه ماه مبارک رمضان خلط سرد را کاهش می‌دهد، اظهار داشت: این کاهش سردی موجب افزایش گرما می‌شود؛ بنابراین مزاج انسان در ایام روزه‌داری گرم می‌شود و اگر انسان دستورات معنوی را انجام دهد روح انسان نیز گرم خواهد شد.

او در زمینه توصیه‌های تغذیه‌ای در ماه مبارک رمضان بیان داشت: روزه‌داری برای افراد دارای مزاج بلغمی مناسب است، زیرا رطوبت‌شان را کاهش می‌دهد؛ روزه‌داری موحب گرم شدن افراد دارای مزاج صفرایی می‌شود، بنابراین تعادل آنها به هم می‌ریزد که برای تنظیم تعادل تخلیه جنسی شبانه توصیه می‌شود.

خیراندیش با بیان این‌که غذاهای ماه رمضان باید متناسب با فصلی باشد که ماه رمضان در آن قرار گرفته است، تشریح کرد: بلغمی‌ها در این ماه از غذاهای مرطوب استفاده نکنند و افراد گرم مزاج از نوع صفرایی نیز صفرازدا مانند تمام خنکی‌ها، ماست، دوغ، زرشک، کیوی و لیموی شیرین استفاده کنند.

وی ادامه داد: دموی‌ها در زمان افطار از شربت لیمو با آب گرم استفاده کنند؛ صفرایی‌ها در سحر از غذاهای صفرا زا مانند چربی و گوشت مصرف نکنند که در صورت استفاده روزه‌داری برای آنها مشکل خواهد بود.

اکبری: روزه درمانی، راهی موثر در مبارزه با سرطان است

یک پژوهشگر طب سنتی اسلامی – ایرانی معتقد است؛ اصلاح تغذیه سبب می‌شود سیستم ایمنی که خط اول مبارزه در سرطان است، انرژی کافی برای مبارزه با سرطان را کسب کند.

دکتر حسن اکبری اظهار کرد: هر سلول سرطانی دارای 25 برابر گیرنده گلوکزی بیشتر از سلول‌های عادی بدن است، بنابراین نخوردن غذا سبب گرسنگی کل سلول‌های بدن و وارد آوردن آسیب بسیار به سلول‌های سرطانی می‌شود و روزه درمانی یک راه بسیار موثر در این زمینه است.

وی با بیان اینکه سرطان بیشتر در افراد مسن به دلیل کمبود انرژی بوجود می‌آید، تشریح کرد: تکثیر افسار گسیخته سلول بدون مکانیسم کنترل، سبب بروز سرطان می‌شود و این امر زمانی ممکن است که به دلیل کمبود انرژی، توالی بازهای آلی به هم می‌ریزد و پروتئین دیگری در سلول ساخته می‌شود که کارآیی لازم را ندارد.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار کرد: مصرف غذاهای نامناسب اعم از فست‌فود، نوشابه‌ها، آب سرد، لبنیات حاوی روغن پالم و نان بدون سبوس، سبب کاهش ذخیره انرژی سلول و ایجاد جهش شده که در نهایت منجر به سرطان می‌شود.

اکبری افزود: با اینکه طب جدید در امر درمان بسیار پیشرفت کرده است، اما در زمینه تاثیر تغذیه بر بروز سرطان فعالیتی ندارد و این کمبود با طب سنتی برطرف می‌شود، چرا که طب سنتی در درمان سرطان طوری عمل می‌کند که با اصلاح تغذیه فرد مبتلا به سرطان، سیستم ایمنی وی را بهبود داده و قدرت رشد سرطان را کاهش می‌دهد و سبب افزایش طول عمر بیمار می‌شود.

این متخصص آسیب‌شناسی ضمن اشاره به دارو درمانی در طب سنتی گفت: سورنجان یکی از داروهای ضد تقسیم سلولی و ضد میتوز است که مصرف روزانه دمنوش آن همراه با خرما و عسل راهی برای درمان تمام سرطان‌ها است. همچنین استعمال سرکه محلی انگور همراه با عسل یا بدون آن تاثیرات شگرفی در درمان سرطان پوست ایجاد خواهد کرد.

کردافشاری: روزه‌داری موجب پاکسازی بدن می‌شود

دکتر غلامرضا کردافشاری با تأکید بر اینکه پزشکان نباید ضعف و سستی روزه‌‌دار را به معنی سرد شدن مزاج فرد در نظر بگیرند گفت: در ماه رمضان اندام‌های دفعی بدن مواجه با کم‌کاری می‌شوند. ادرار، مدفوع و تعرق کاهش می‌یابد و بهترین نیروی دفع‌کننده همان نیروی دفعی است که با حرارت و از طریق مزاج‌ها دفع می‌شود و نقش مهمی را در پاک‌سازی بدن از اخلاط بر عهده می‌‌گیرد.

این محقق و پزشك طب اسلامی با تاكید بر اینكه روزه‌داری موجب پاك‌سازی بدن از سموم و مواد زاید بیماری‌زا می‌شود، گفت: روزه وقتی موجب تندرستی می‌شود كه در مصرف غذا و آب زیاده‌روی نشود.

نواب‌زاده: گرسنگی مفیدترین داروهاست

مریم نواب‌زاده با اشاره به فواید روزه‌داری، افزود: از گرسنگی و تشنگی واهمه نداشته باشید و به گفته امیرمومنان علی(ع) «گرسنگی مفیدترین داروهاست» یا «گرسنگی و بیماری یكجا جمع نمی‌شوند».

وی ادامه داد: اگر اصول صحیح تغذیه رعایت شود، طبیعی است كه در پایان ماه مبارك رمضان حداقل چند كیلو وزن كاهش یابد در حالی كه شاهدیم عده زیادی از روزه‌داران به دلیل ترس و واهمه‌ای كه از گرسنگی و تشنگی دارند در فاصله افطار تا سحر پرخوری كرده و در پایان ماه رمضان اضافه وزن نیز پیدا می‌كنند.

وی با بیان اینكه متنوع ولی در هر وعده ساده غذا بخورید، یادآور شد: در این كه بدن نیاز به مواد غذایی متنوع دارد شكی نیست ولی نباید همه انواع غذاها را با هم مصرف كرد، زیرا برخی غذاها مانند سوپ یا زرده تخم مرغ زود هضم و برخی از جمله حلیم، كله پاچه و آبگوشت دیر هضم هستند.

این پژوهشگر ادامه داد: خوردن انواع مواد غذایی به صورت هم زمان موجب سوء هاضمه و آسیب به معده می‌شود پس تنوع غذایی را در وعده‌های مختلف نه در یك وعده اجرا كنید.

نواب‌زاده با بیان اینكه بین افطار و شام فاصله نیندازید، گفت: با توجه به فاصله كوتاه بین افطار و سحر، فاصله ایجاد كردن بین افطار و شام هم باعث پرخوری و هم موجب سوء هاضمه می‌شود.

وی گفت: موقع افطار فقط در حد رفع نسبی عطش، آب بنوشید و از نوشیدن حجم زیاد مایعات كه موجب نفخ معده و سوء هاضمه می‌شود، بپرهیزید.

این پژوهشگر خوردن آب یخ موقع افطار را بسیار مضر دانست و یادآور شد: آب یخ برای كبد بسیار مضر است و عطش را بیشتر می‌كند.

وی با بیان اینكه آب را با حجم كم و به تدریج (جرعه جرعه) بنوشید، افزود: آب و سایر نوشیدنی‌های مورد نیاز بدن را یك ساعت بعد از خوردن افطار میل كنید و در این فاصله نیز آب مورد نیاز بدن توسط سوپ و آش و حتی همان نان و برنجی كه خورده می‌شود تامین خواهد شد و جای نگرانی نیست.

وی ادامه داد: در وعده سحر نیز مایعات مورد نیاز بدن را نیم تا یكساعت قبل از غذا مصرف كنید و بعد از خوردن سحری آب و چای نخورید.

به گفته وی، افراد مسن باید نوشیدنی‌شان ترجیحا گرم باشد مانند آب جوش و آب عسل، ولی جوانان كه گرم مزاج هستند و عطش زیادی دارند، مایعات خنك (نه یخ) میل كنند بویژه نوشیدنی‌هایی همچون خاكشیر و آبلیمو، سكنجبین، عرق كاسنی و شاهتره كه عطش را كم می‌كند.

او بر خوردن وعده سحری در رمضان تاكید كرد و گفت: شام جای سحری را نمی‌گیرد و باید سحری را حتما میل كنید، اگر چه چند لقمه باشد، نخوردن سحری باعث تحلیل قوا در طول روز می‌شود.

وی تاكید كرد: در سحر از اغذیه تند و شور و شیرین بپرهیزید و همچنین غذاهایی مثل ماهی یا كباب یا سیر و پیاز زیاد نخورید تا دچار عطش نشوید.

این پزشك طب اسلامی در ادامه اظهار كرد: در وعده سحر بیشتر نان سبوس‌دار مصرف شود نه برنج، زیرا انرژی بیشتری ایجاد می‌كند.

وی با اشاره به اینكه زمان صحیح میوه خوردن بعد از هضم غذاست، لذا از خوردن میوه بلافاصله بعد از افطار یا سحر بپرهیزید، گفت: خوردن آب بعد از میوه مضر و باعث سوء هاضمه و فساد است.

وی ادامه داد: از خوردن همزمان چند نوع میوه پرهیز كنید كه مضر است زیرا برخی میوه ها طبیعت گرم (خربزه، انبه، موز، انجیر و انگور) و برخی طبیعت سرد (هندوانه، خیار، آلبالو، كیوی) دارند و همچنین برخی زود هضم (خربزه) و برخی دیگر دیر هضم (موز و هلو) هستند.

نواب‌زاده گفت: با توجه به این‌كه گفته شده مایعات مورد نیاز بدن را یك ساعت بعد از افطار میل كنید و میوه را همراه با مایعات نخورید، زمان مناسب برای خوردن میوه، قبل از خواب یا یك ساعت قبل از سحری خوردن است.

وی افزود: غذاهای ناسازگار را هم زمان نخورید، برخی مواد غذایی وقتی هم زمان با برخی غذاهای دیگر خورده شوند ضرر می‌رسانند كه از جمله اینها خوردن ماست همراه گوشت، پنیر، ترشی و باقلا، شیر همراه با ماهی، مرغ، ترشی، خربزه و خوردن تخم مرغ همراه با ماهی است.

حسینی یکتا: سیستم ایمنی در ماه رمضان تقویت می شود

دکتر نفیسه حسینی یکتا، نائب رئیس انجمن علمی طب سنتی ایران در زمینه روزه‌داری بر این باور است: وقتی می‌خواهیم در خصوص تفویت سیستم ایمنی صحبت کنیم تغذیه بخشی از مسأله است و در مجموع اصلاح سبک زندگی کمک می‌کند برای اینکه سیستم ایمنی تقویت شود. ما در طب سنتی شش اصل خواب، تغذیه، ورزش، پاک‌سازی بدن از مواد زائد و نگهداری مواد خوب در بدن، هوای مطلوب و حالات روحی و روانی را برای حفظ سلامتی و سبک زندگی صحیح می‌شناسیم.

وی افزود: در ماه رمضان متأسفانه ساعات خواب خیلی خوب و مشخص نیست ولی باید سعی کنیم که تا حد امکان ساعت کافی را برای خواب‌مان تنظیم کنیم تا کیفیت خواب خوبی را داشته باشیم چون کم‌خوابی زیاد سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود. همچنین باید انواع گروه‌های غذایی را در رژیم غذایی خود در ماه رمضان قرار دهیم، به ویژه در این ایام که با بیماری کرونا روبرو هستیم و لازم است سیستم ایمنی قوی‌تری هم داشته باشیم.

او افزود: در رژیم غذایی ماه رمضان، غذاهایی چون سوپ و آش را معمولا در افطار داریم، ولی توصیه می‌‍کنیم در سوپ و آش از سبزیجات فراوان، آلو و روغن زیتون استفاده شود که افزون بر تقویت سیستم ایمنی، از بروز یبوست و مشکلات گوارشی جلوگیری کند. همچنین استفاده از به آب‌پز، شلغم آب‌پز و کدو‌حلوایی آب‌پز هم در ضعف هاضمه و یبوست در این ایام مفید هستند.

حسینی یکتا پیشنهاد داد: روزه‌داران از درهم‌خوری، سنگین‌خوری و پرخوری در ایام ماه مبارک خودداری و غذاهای دیرهضم را کمتر استفاده کنند. مثلا به افرادی که سن بالاتری دارند و ضعیف‌ترند، توصیه می‌کنیم در رژیم غذایی خود در ماه رمضان “نخود آب” را داشته باشند که ترکیبی از به، گوشت گوسفند و پیاز است. کسانی که مشکلات ریوی دارند، استفاده از سوپ جویی که در آن نخود و مرزه ریخته شده باشد، بسیار کمک‌کننده است. همچنین در کسانی که دیابت دارند مصرف خورشت کدو، خورشت لوبیا سبز، خورشت بامیه و مصرف پیاز و سبزیجاتی چون شوید و جعفری مفید و مؤثر است.