سیر، مناعت طبع یا نماد درمان

به گزارش زیستار، نوروز یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان است که آداب و رسوم زیادی دارد. از مشهورترین مراسم نوروزی ایرانیان، گستردن سفره هفت سین است. سیر به نشانه رعایت حدود و مرزها به سفره هفت سین راه یافته تا پای را از گلیم خویش بیرون ننهیم.

حتما شنیده‌اید که می‌گویند: فلانی چشم و دلش سیر است. سیر برای ما بیانگر عدم تجاوز به حقوق دیگران است و به ما متذکر می‌شود که پای‌مان را از گلیم خود درازتر نکنیم.

سیر نماد مناعت طبع است یعنی انسان باید همواره با قناعت بر جهان بنگرد. پس سیر که نشانه قناعت و یادآور امتناع از تجاوز به حقوق دیگران  است را بر سر سفره می‌نهیم تا انسانی عاقل، سالم، شاداب، قوی و قانع باشیم. سیر چشمی و چشم سیری از بزرگ‌ترین صفات انسان برتر است.

اما در آیین زرتشتی، سیر و سرکه در سفره هفت سین نماد گندزدایی و دوری از آلودگی بوده‌اند. سیر نماد میکروب‌زدایی و پاکیزگی محیط‌ زیست و سلامت بدن و نیز زدودن چشم‌زخم است که باید حتماً بر سر سفره هفت سین نهاده شود. به اعتقاد زرتشتیان بوی سیر دیوان را می‌گریاند. امروزه سیر نماد سیری چشم و دل است. سال‌هاست که سفره هفت سین را در سال نو در خانه‌های‌مان می‌چینیم و سعی می‌کنیم تا ظاهری هر چه زیباتر و باشکوه‌تر به آن ببخشیم.

تاریخچه سیر

سیر هزاران سال است که بخشی از رژیم غذایی ما بوده است. اعتقاد بر این است که سیر برای اولین بار توسط سومری‌ها در سواحل مدیترانه بیش از 5000 سال پیش کشت شد. منابع دیگر ادعا می‌کنند که از دشت‌های شرقی دریای خزر آمده است و از آنجا بعداً به آسیا گسترش یافته است. محتمل‌ترین توضیح این است که سیر از دشت‌های قزاقستان و ازبکستان آمده و از آنجا به چین و بعداً به کشورهای مدیترانه سرایت کرده است.

در مصر، در زمان حکومت فراعنه، سیر به دلیل خواص غذایی آن شناخته شده بود. هرودوت، مورخ یونانی، ادعا کرد که کارگرانی که اهرام را می‌ساختند، روزانه یک جیره سیر دریافت می‌کردند تا نیروی لازم برای انجام وظیفه طاقت‌فرسا را ​​به آنها بدهند. سیر در واقع یک گیاه مقدس در آن روزگار بود. خئوپس حتی در داخل مقبره خود مجسمه‌هایی از سیر حک شده داشت! سیر همچنین برای مومیایی کردن و به عنوان دارویی برای نیش مارها استفاده می‌شد و حتی در آخرین سفر مرده را به جهان ماورا همراهی می‌کرد.

یونانیان نیز به خواص درمانی سیر اعتقاد داشتند. در طول بازی‌های المپیک، ورزشکاران برای تقویت عملکرد بدنی خود یک حبه سیر می‌خورند. به گفته ویرژیل، سیر توسط کشاورزان رومی به عنوان یک غذا برای تقویت استفاده می‌شد. این کشاورزان این گیاه را به ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و حتی انگلستان معرفی کردند.

فرانسوی‌ها از سیر نیز لذت می‌بردند. لوئی لی پیو، پسر شارلمانی، دستور داد سیر را در باغ‌های سلطنتی بکارند. با این حال، تا زمان سلطنت هنری چهارم (1553-1610) بود که سیر به یک گیاه واقعاً محبوب تبدیل شد. هنگامی که نوزاد سلطنتی به دنیا آمد، پدربزرگش لب‌هایش را با حبه سیر مالید تا از آن در برابر چشم بد محافظت کند و به پادشاه آینده قدرت رهبری ملت را بدهد و در نتیجه سنت باستانی برن را تداوم بخشد!

خواص دارویی و رژیمی سیر

در 850 سال قبل از میلاد، هومر ادعا کرد که سیر دارای خواص دارویی است. بقراط، ارسطوفان و ارسطو نیز از فایده‌های تندرستی سیر که نماد قدرت بدنی است، تمجید کردند. حقیقت این است که سیر یک غذای دارویی اصیل و ترکیبی از خواص درمانی و تغذیه‌ای است.

سیر از دوران باستان به عنوان یک درمان جهانی در نظر گرفته شده است. در واقع سیر طیف وسیعی از خواص دارویی را دارد که از نظر علمی تأیید شده است: ضد عفونی‌کننده، باکتری کش، دفع‌کننده، ادرار آور، کرم آور، ضد سرطان، تب‌بر، مقوی جنسی، کاهش‌دهنده فشار خون و غیره.

هنگامی که سیر تازه پوست کنده و له می‌شود، آلیسین که خاصیت آنتی بیوتیکی دارد و آجوئن را که خاصیت ضد انعقادی دارد، آزاد می‌کند. به همین دلیل است که سیر به عنوان یک درمان پیشگیرانه برای بسیاری از بیماری‌های عفونی مانند؛ اسهال خونی، تب حصبه، وبا، طاعون، دیفتری و… استفاده می‌شود.

در طول طاعون بزرگ مارسی در سال 1762، چهار دزد – که به دلیل غارت دستگیر شده بودند -در ازای فاش کردن راز مصونیت خود در برابر این بیماری عفو دریافت کردند: معجون ساخته شده با سیر بود.

سیر با گشاد کردن مویرگ‌های کوچک به مبارزه با فشار خون بالا کمک می‌کند. همچنین خاصیت ضد کرم دارد و انگل‌های روده را از بین می‌برد. در نهایت، آلیسین تومورها را مهار می‌کند، از این رو خواص ضد سرطانی آن ثابت شده است.

سیر در طب سنتی ایران

ابو علی سینا پزشک نامدار ایرانی کتاب‌ها و نوشته‌های فراوانی در زمینه طب سنتی از خود به جای گذاشته که خواص تمام گیاهان دارویی را به صورت تمام و کمال جمع‌آوری کرده است. یکی از این گیاهان دارویی که ابن سینا بر مصرف آن تأکید فراوان داشت، سیر است. سیر خواص درمانی فراوانی دارد به همین دلیل جایگاه ویژه‌ای در طب بو علی سینا به خود اختصاص داده است. این داروی همه فن حریف تأثیرات شگفت‌انگیزی بر بدن دارد؛ از بیماری‌های جزئی مانند سرما خوردگی گرفته تا بیماری‌های صعب العلاج، مانند سرطان را درمان می‌کند. نسخه های فراوانی از ابن سینا به جای مانده است که در اکثر آنها سیر مورد استفاده قرار گرفته است.

اصل این مقاله را می‌توانید در اینجا مطالعه کنید.